Laatste update: 18 oktober 2024 

Of je nou veel ervaring hebt met kamperen of niet, in de wintermaanden is het toch echt andere koek als je op pad gaat met je camper of caravan. Onder winterse omstandigheden word je geconfronteerd met andere omstandigheden op de weg dan in de zomer. Freeontour geeft tien tips om in de winter veilig op de plaats van bestemming aan te komen met een caravan of camper.

Tip 1: Verwijder sneeuw en ijs grondig van je voertuig

Voordat je op pad kunt met je camper of caravan, moet je in de winter over het algemeen wat meer tijd inplannen voor vertrek. Net als bij een auto moeten de ramen van het trekkende voertuig of de camper ijsvrij worden gemaakt. Krabben geblazen dus. Als je wegrijdt met een klein kijkgaatje in de voorruit, riskeer je niet alleen een boete, maar breng je ook andere weggebruikers in gevaar. Als je vervelende krassen wilt voorkomen, kun je de voorruit afdekken met een speciaal thermische folie. Bij sneeuwval moet echter ook het hele voertuig of de complete voertuigcombinatie van sneeuw worden bevrijd. Let daarbij extra goed op het vrijmaken van de koplampen, kentekenplaten en sneeuw op het dak.

In de winter is het raadzaam om een bezem met verlengde steel in de camper mee te nemen en eventueel een kleine trapladder zodat ook moeilijk bereikbare plekken bovenop de camper of caravan sneeuwvrij gemaakt kunnen worden. Een beschermend dakzeil is ook het overwegen waard, althans bij langer verblijf. Je riskeert overigens een boete als je met besneeuwde kentekenplaten, autoverlichting of sneeuw op het dak rijdt. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor rijden zonder winterbanden op winterse wegen.

Voordat je op pad gaat, controleer je natuurlijk ook de bandenspanning, of verhoog je deze. Over het algemeen wordt aangeraden om in de winter de luchtdruk van de banden met 0,2 bar te verhogen ten opzichte van de standaardluchtdruk die gespecificeerd wordt door de voertuig- of bandenfabrikant. De gemeten bandenspanning daalt immers licht bij koude temperaturen.

Bijzonderheid bij een caravan: De aanhangerkoppeling en de aanhangerdissel moeten ook in de winter volledig ontdooid zijn, zodat de caravan veilig kan worden aangekoppeld. In de praktijk hebben ook beschermkappen en disselbeschermkappen hun waarde bewezen.

Tip 2: Remtesten voor vertrek & tussendoor

Zeker aan het begin van een winterreis met caravan of camper moet je vaak weer wennen aan het besturen van een zwaar voertuig. Om een idee te krijgen van het voertuig en de huidige toestand op de weg, kun je het beste na een paar meter rijden gewoon een remtest doen - altijd op voorwaarde dat er geen andere voertuigen achter je staan natuurlijk. Zelfs tijdens het rijden - vooral als de wegomstandigheden veranderen - is het raadzaam om af en toe een remtest te doen op een recht stuk. Maar vergeet daarbij niet in de achteruitkijkspiegel te kijken en zorg ervoor dat er geen andere voertuigen in de buurt zijn.

Tip 3: Kijk goed vooruit en pas je snelheid aan het weer aan

Deze gouden regel geldt eigenlijk altijd en is van toepassing op alle deelnemers aan het wegverkeer - maar vooral in de winter en vooral voor kampeervoertuigen. Omdat zowel de caravan als de camper beduidend meer massa hebben dan een enkele auto, wat nog meer merkbaar is in natte sneeuw en gladde omstandigheden, heb je te maken met een langere remweg. Houd daarom in de winter nog meer afstand tot andere voertuigen en houd altijd rekening met de langere remweg. In het geval van ijzel wordt bijvoorbeeld tweemaal de afstand aanbevolen in vergelijking tot droog weer. Daarnaast is het beter om tussendoor zoveel mogelijk op de rechterbaan te rijden om snellere voertuigen de kans te geven om in te halen.

Tip 4: Gebruik de koppeling voorzichtig en rem op tijd

Winterse wegomstandigheden met sneeuw en ijs vereisen extra aandacht bij gebruik van het koppelings- en rempedaal om te voorkomen dat de camper of caravan wegglijdt. Op gladde wegen moet je voorzichtig schakelen, zodat de wielen niet blokkeren wanneer je de koppeling gebruikt. Voorzichtigheid is ook geboden bij het inslaan van zijstraten, die mogelijk niet sneeuwvrij of gladder zijn dan de hoofdweg. Hetzelfde geldt voor het rijden op bruggen waarvan het wegdek altijd een paar graden kouder is dan de rest van de weg en daardoor gemakkelijk kan bevriezen.

Bochten, haarspeldbochten, kruisingen en het remgebied voor verkeerslichten kunnen soms gladder en ijziger zijn dan andere weggedeelten, dus rem op tijd. Bij voertuigen met een antiblokkeersysteem (ABS) moet het rempedaal volledig worden ingedrukt om het systeem te laten werken. Als het voertuig geen ABS heeft, wordt de zogenaamde stotterrem gebruikt.

Tip 5: Geef voorzichtig gas en stuur rustig bij gladheid

Als je met een camper of caravan op gladde wegen rijdt, moet je het gaspedaal voorzichtig bedienen. Want als je te snel accelereert of plotseling je voet van het gaspedaal haalt, heb je kans dat je voertuig wegglijdt op een gladde weg. Om het gevoel met het gaspedaal niet te verliezen, is het af te raden om met winterschoenen met dikke zolen plaats te nemen achter het stuur.

Een soortgelijk gevoelig rijgedrag is ook vereist bij het sturen. De vuistregel is: hoe gladder de weg, hoe minder je stuurt. Bij schokkerig sturen op een glad wegdek kan de combinatie van voertuig of aanhanger gaan slippen. Het stuur mag daarom alleen langzaam worden bewogen tijdens het sturen. Bovendien verlies je op een gladde ondergrond snel het gevoel in welke positie de wielen zich op dat moment bevinden.

Tip 6: Rijd met een vlotte en constante snelheid de berg op

Bij het bergop rijden op besneeuwde of gladde wegen is het belangrijk om niet te snel of te langzaam te rijden. We raden je aan om een vlot en zo constant mogelijk tempo aan te houden, zodat de wielen niet gaan spinnen. Je mag iets meer gas geven, want winterbanden hebben een hogere maximale slip dan zomerbanden. Op sneeuwwegen krijg je dus meer voortstuwing als de wielen iets sneller draaien dan met de werkelijke snelheid overeenkomt. Als het wegdek erg besneeuwd is, is het gebruik van sneeuwkettingen natuurlijk veruit de veiligste oplossing en daarom horen ze zeker bij de standaard uitrusting van elk voertuig.

Overigens kan ijzel het je ook knap lastig maken als je de berg op rijdt. De gewichtsverdeling van je voertuig is hierbij belangrijk: hiervoor moet je zoveel mogelijk gewicht over de aandrijfwielen verdelen. Bij voertuigen met voorwielaandrijving moet bergopwaarts zoveel mogelijk gewicht naar voren worden gebracht. Bij voertuigen met achterwielaandrijving moet echter zoveel mogelijk gewicht op de achteras worden geplaatst. Deze tactiek kan ook helpen bij het wegrijden vanuit stilstand op hellingen.

Tip 7: Gebruik een lage versnelling en gebruik de motorrem op hellingen

Niet alleen in de winter, maar ook in de zomer kunnen sommige wegen, steile hellingen en veel bochten voor spannende momenten zorgen. Dit geldt des te meer op gladde wegen. Idealiter kun je beter niet de weg op gaan met je camper of caravan als er sprake is van gladheid of ijzel. Wacht in ieder geval tot de sneeuwruimers of strooiwagens hun werk gedaan hebben, zodat de wegen beter te berijden zijn.

Als je je toch in een situatie bevindt dat je bergafwaarts moet op een glad wegdek, kun je het beste een lage versnelling kiezen en afremmen met de motorrem. Op deze manier blijft het voertuig bestuurbaar en blokkeren de banden niet. Bij caravancombinaties is een schokvrije reactie van de wielremmen vooral op hellingen belangrijk. Zorg er daarom voor dat de oploopklep en de oploopinrichting goed werken en correct zijn afgesteld.

Tip 8: Vertrek in de tweede versnelling op een glad wegdek

Ook het wegrijden met een camper of aanhangercombinatie kan problemen opleveren bij sneeuw en gladde omstandigheden. Hier kan het handig zijn om in de tweede versnelling weg te rijden om spinnen van de banden te voorkomen en meer grip op de weg te krijgen. Voertuigen met een automaat moeten hiervoor de wintermodus gebruiken, die bedoeld is om het wegrijden bij sneeuw en gladde omstandigheden te ondersteunen.

Over het algemeen kan rijden met lage snelheden in een hogere versnelling het rijden op gladde wegen gemakkelijker maken. Bij het manoeuvreren van een caravan op een gladde ondergrond is het ook een goed idee om de caravan af te koppelen en handmatig op z'n plek te zetten.

Tip 9: Gebruik gereedschap en gewichtsverdeling als de camper vastzit in de sneeuw

Het is natuurlijk het allerbeste om zo vroeg mogelijk sneeuwkettingen om de aandrijfwielen te leggen in sneeuwomstandigheden. Zo voorkom je dat je camper of caravancombinatie überhaupt vast komt te zitten in de sneeuw. Want als je eenmaal vast komt te zitten in de sneeuw, is het veel moeilijker om de sneeuwkettingen om te doen. Maar zelfs met sneeuwkettingen is het niet helemaal uitgesloten dat je vast komt te zitten. Als dit gebeurt - met of zonder kettingen - is de topprioriteit: blijf kalm en accelereer nooit ongecontroleerd! 

Als je gewoon het gaspedaal intrapt, kun je ervoor zorgen dat de banden spinnen en de baan nog gladder wordt. Als het voertuig vastzit, dien je eerst een tractiehulpmiddel onder de aandrijfwielen van het voertuig te plaatsen. Trekhulpmatten uit de accessoirehandel zijn hiervoor het meest geschikt. Mocht je deze niet bij de hand hebben, dan kun je ook proberen iets anders eronder te leggen, zoals karton, een deken, vloermatten of  takken. Een inklapbare spade maakt het gemakkelijker om de aandrijfwielen uit te graven om de tractiehulp eronder te plaatsen. Overigens zijn dit bij de meeste moderne campers en caravans tot 3,5 ton de voorwielen.

De volgende stap is om te proberen het voertuig vrij te maken van de losse sneeuw op de eigen rijstrook. Ook kan het handig zijn om zoveel mogelijk gewicht op de aandrijfas te leggen - bij voorwielaandrijving bijvoorbeeld door alle passagiers op dezelfde plek in de bestuurderscabine te laten zitten of door tijdelijk zware bagage van de achtergarage van de camper naar voren te verplaatsen.

Maar pas op: als de as of de bodemplaat van het voertuig al in de sneeuw ligt, is het bijna onmogelijk om de camper zelf los te krijgen. In dat geval kun je het beste contact opnemen met een professionele sleepdienst.

Dit geldt in principe ook voor vastzittende caravans. De gewichtsverdeling voor het vrijmaken van de aanhanger is hier echter een beetje anders: bij voorwielaangedreven trekvoertuigen dien je zo veel mogelijk gewicht kort achter de as van de caravan te schuiven om de verticale belasting op de aanhangerkoppeling te verminderen. Tegelijkertijd wordt de vooras van het trekkende voertuig zwaarder belast en wordt meer grip verkregen. Indien het trekkende voertuig echter achterwielaandrijving heeft, dient het gewicht voor de as van de caravan te worden gebracht om de druk op de aandrijfwielen te verhogen. In dit geval is het ook handig als alle passagiers op de achterbank van het trekkende voertuig zitten.

Maar let op: het spreekt voor zich dat de gewijzigde gewichtsverdeling in de camper of caravancombinatie wordt omgekeerd zodra het voertuig uit de sneeuw wordt gehaald. Over het algemeen heeft een verkeerde gewichtsverdeling in een camper of caravan een nog grotere invloed op het rijgedrag op gladde wegen dan op droge wegen.

Tip 10: Rem hard tijdens het glijden

Als je caravancombinatie begint te slingeren op een gladde weg, is er maar één oplossing: rem erop en houd het stuur recht! Probeer in geen geval tegen te sturen, vooral niet op gladde wegen. Overigens geldt dezelfde procedure ook in bochten.