Of je nu op kampeervakantie bent of gewoon thuis - een lekker gekoeld drankje en verse etenswaren zijn onmisbaar. Een goede koelkast (of in ieder geval een koelbox) behoort tot de basisuitrusting van je camper of caravan en moet aan jouw persoonlijke wensen voldoen. Voor koelsystemen worden verschillende technologieën gebruikt. Je keuze hangt af van je voertuig en de beschikbare energiebronnen. We helpen je een eind op weg in je zoektocht naar de ideale koelkast voor onderweg.
Inhoud
De grote vraag in de camper: absorptiekoelkast of compressorkoelkast?
Wat is een absorptiekoelkast?
Voor- en nadelen van een absorptiekoelkast in de camper
Wat is een compressorkoelkast?
Voor- en nadelen van een compressorkoelkast in een camper
Hoe beslis je? De juiste koelkast
Tips & Trucs voor het gebruik van de koelkast in de camper
De grote vraag in de camper: absorptie- of compressorkoelkast?
In je zoektocht naar een geschikte koeling kun je ruwweg kiezen tussen absorptie- en compressorkoelkasten, of compressorkoelers. Welke technologie gebruikt wordt heeft vooral te maken met je voertuig en de capaciteit die je nodig hebt.
Absorptie koelkasten vind je meestal standaard in campers en caravans. Deze koelingen hebben doorgaans een capaciteit tussen de 80 en 180 liter inclusief vriesvak.
Compressorkoelkasten worden voornamelijk gebruikt in compactere buscampers. Hun vulcapaciteit ligt meestal tussen de 10 en 80 liter, maar kan oplopen tot soms wel 130 liter. Middelgrote en kleinere koelboxen met een inhoud van vier liter en meer zijn beschikbaar voor kleinere camperbusjes. Daarnaast bestaan er ook handige mobiele koelboxen om mee te nemen. Populaire varianten voor inbouw zijn ladevormige compressorkoelers.
Voor kampeerders die langere tijd op een plek verblijven - vooral met caravans - kunnen mobiele, vrijstaande koelkasten of boxen voor de voortent interessant zijn. Deze zijn verkrijgbaar met absorptie- of compressortechnologie en hebben een inhoud tussen de 40 en 100 liter. Een goed alternatief voor het meesjouwen van je eigen koelkast zijn aanwezige koelkasten op campings. Veel campings bieden huur van een extra koelkast aan. In dergelijke gevallen is de aansluiting op de - soms dure - walstroom meestal een must.
Foto: Etrusco.
Wat is een absorptiekoelkast?
Een absorptiekoelkast werkt volgens het principe van verdampingskoeling. In een dergelijke koelkast bevinden zich een verdamper, een absorber, een boiler en een condensator, die met elkaar zijn verbonden in een hermetisch afgesloten circuit. Dit leidingsysteem is gevuld met waterstofgas en een oplossing van 30 procent ammoniakwater. In de eerste stap wordt het water met ammoniak verwarmd in de boiler, die werkt op elektriciteit of gas, en zo wordt een hete ammoniakdamp opgewekt. Dit wordt gescheiden van de nog vloeibare ammoniak.
De damp wordt afgevoerd terwijl de vloeibare ammoniak naar de verdamper in de koelkast wordt gestuurd. Daar wordt het omgezet in gasvormige ammoniak-waterstofdamp en neemt het warmte uit de koelkast op waardoor deze afkoelt. De gasvormige ammoniak heeft zijn werk gedaan en wordt in de absorber afgevoerd. Daar wordt de ammoniak opgenomen of geabsorbeerd door het water in de absorber. In deze gemengde combinatie, het water bevat nu weer ammoniak, begint de op zwaartekracht gebaseerde cyclus opnieuw.
Voor- en nadelen van een absorber koelkast in een camper
Vanwege zijn technische kenmerken, met name door de boiler, heeft de absorptiekoelkast een efficiënte energiebron nodig. Het grote voordeel van de absorptiekoelkast is dat deze zowel in de camper of caravan kan worden gebruikt met zowel walstroom op 230 V, accuvoeding op 12 V als met gas. Moderne absorptiekoelkasten in campers beschikken over een temperatuurregelaar evenals een automatische schakelaar (AES) voor de voeding van 12 V naar 230 V of gas, afhankelijk van beschikbaarheid. In de basisuitrusting van campers en caravans worden vaak modellen met handmatige schakeling ingebouwd, maar dit vereist vaak slechts een druk op de knop. Bij het kopen van een camper of caravan zijn de AES-versies meestal beschikbaar tegen een meerprijs of in voertuigen met een hoger uitrustingsniveau.
Een ander voordeel van een absorptiekoelkast is het lage geluidsniveau: aangezien de technologie geen bewegende delen omvat, werken absorptiekoelkasten bijna geruisloos. Om dezelfde reden gaat de koelkast zelden kapot, wat zorgt voor een lange levensduur.
De absorptiekoelkast heeft echter ook nadelen: door het principe van de zwaartekracht, moet de koelkast en daarmee ook de camper of de caravan zo waterpas mogelijk staan. Alleen dan functioneert de koelkast het beste. Bovendien verbruikt de absorptiekoelkast meer energie dan de compressorkoelkast, wat vooral in de gaten moet worden gehouden als de absorptiekoelkast vaak en gedurende langere tijd zelfstandig op een 12 V-accu moet draaien. Dit zou echter een beetje kunnen worden opgevangen door bijvoorbeeld een lithiumbatterij toe te voegen. Heb je zonnepanelen aan boord van je caravan of camper, dan zit je hier natuurlijk prima. Dit neemt echter niet weg dat absorptiekoelkasten over het algemeen warmte afgeven, waardoor het koelvermogen daalt bij hoge buitentemperatuur. Niet per se ideaal voor kampeerders die graag midden in de zomer in het warme zuiden zijn.
| Voordelen van absorptiekoelkast | Nadelen van absorptiekoelkast |
| + Stille werking (geen bewegende delen) | – Vereist waterpas positie van camper of caravan |
| + Lange levensduur (geen bewegende delen) | – Koelcapaciteit daalt bij hoge buitentemperaturen (warmteafgifte) |
| + Meerdere dagen zelfvoorzienend (volle gasflessen & boordaccu) | – Hoog energieverbruik (boordbatterij) |
Wat is een compressorkoelkast?
De compressorkoelkast werkt in de basis ook volgens het principe van verdampingskoeling. De technische componenten komen echter overeen met die van de koelkast thuis: hier zijn een compressor, een verdamper en een condensator aan het werk in de vorm van koelspiralen aan de achterkant in een gesloten leidingsysteem. Daarin circuleert een koelmiddel, dat door een elektrisch aangedreven compressor uit de verdamper in de koelkast wordt gehaald.
De resulterende verhouding van lage druk binnen en hoge druk buiten zet het koelmiddel om in een gas. Dit verdampingsproces trekt de warmte uit de koelkast of koelt de koelkast af. De compressor duwt het koudemiddel vervolgens verder de condensor in, terwijl de onttrokken warmte via een lamellenconstructie aan de omgeving wordt afgegeven. De cyclus begint daarna opnieuw.
Voor- en nadelen van een compressorkoelkast in een camper
Compressorkoelkasten kunnen bijzonder efficiënt zijn door hun lage energieverbruik. Het mag gezegd worden: in het algemeen verbruikt hij maar de helft van de elektriciteit in vergelijking met de absorptiekoelkast. Tegelijkertijd brengt dit een verborgen nadeel aan het licht, omdat de compressor van zo'n koelkast of koelbox alleen met elektriciteit kan worden bediend. Dit kan natuurlijk zowel met 230 V uit het stopcontact als met 12 V van de accu. Voor kampeerders die toch op de camping of staplaats met walstroom staan, is dat geen probleem. Maar als je graag veel reist en zelfvoorzienend bent, is het verstandig om zonnepanelen op je caravan of camper te hebben. De compressorkoelkast biedt niet de mogelijkheid om de koelkast op gas te laten functioneren.
Een ander voordeel van de compressor is echter dat deze ook werkt als de koelkast niet in de juiste stand staat. Bij zo'n koelkast of koelbox hoeft de camper of campingbus niet per se op een vlakke ondergrond te worden geparkeerd. En iedereen die graag midden in de zomer zijn kampeervakantie in zuidelijke streken doorbrengt, kan ook blij zijn: het koelvermogen van de compressorkoelkast wordt niet beïnvloed door de buitentemperaturen en blijft zelfs bij extreme hitte stabiel.
Net als de koelkast thuis, veroorzaakt de compressorkoelkast in de caravan of camper een zekere hoeveelheid geluid. Dit kan hinderlijk zijn in een kleine ruimte - bijvoorbeeld wanneer de koelkast luidruchtig aanslaat op warme zomeravonden en het bed zich vlak naast de keuken bevindt. Het ontwerp van de compressorkoelkast heeft nog een ander nadeel: aangezien hier bewegende delen zijn geïnstalleerd, is de kans groter dat er iets kapot gaat en reparatie noodzakelijk is. Daarom wordt de levensduur van een compressorkoelkast doorgaans als lager geclassificeerd dan die van een absorptiekoelkast.
| Voordelen van compressorkoelkast | Nadelen van compressor Koelkast |
| + Camper of camper kan ook scheef staan | – Geluid tijdens bedrijf |
| + Koelvermogen onafhankelijk van de buitentemperatuur | – Kortere levensduur (door bewegende delen) |
| + Relatief laag energieverbruik | – Geen bediening met gas mogelijk, elektriciteit is absoluut noodzakelijk |
Overigens, een koelbox heeft ten opzichte van koelkasten het voordeel dat de koude lucht niet ontsnapt bij het openen. Aan de andere kant zijn de gekoelde etenswaren wat moeilijker toegankelijk. En natuurlijk kan een koelbox alleen als wat volume betreft niet op tegen een grotere koelkast. Voor iedereen die overweegt een kleine koelkast in de camper te installeren, kan een koelbox zeker een alternatief zijn.
Hoe beslis je? De juiste koelkast
Om te kunnen bepalen welke koelkast je kiest in de camper of caravan moet je jezelf eerst twee vragen stellen:1. Welke energiebron wil je gebruiken of is beschikbaar in je kampeervoertuig?
a) Overwegend gebruik van walstroom op de camping of standplaats:
absorptiekoelkast of compressorkoelkast/koelbox
b) Gaswerking voor onafhankelijkheid van walstroom:
absorptiekoelkast
c) Permanente 12 V-werking om niet afhankelijk te zijn van walstroom:
compressorkoelkast of koelbox
d) Voornamelijk aangedreven door zonnepanelen:
absorptiekoelkast of compressorkoelkast (bij voorkeur compressorkoelkast vanwege het lagere stroomverbruik)
2. Hoe warm is het op je bestemming?
a) Temperaturen op de reisbestemming meestal niet boven 30 graden Celsius:
absorptiekoelkast of compressor koelkast/koelbox
b) Temperaturen bij de reisbestemming vaak en voor langere periodes perioden boven de 30 graden Celsius:
compressor koelkast/ koelbox
Tips & Trucs voor het gebruik van de koelkast in de stacaravan
- Zet de koelkast een dag of twee voor de reis aan - dit zorgt ervoor dat de temperatuur voldoende is als je hem in gebruik neemt.
- Koel je boodschappen indien mogelijk alvast thuis in de koelkast: de koelkast heeft meer energie nodig als er veel warme etenswaren in worden geplaatst. Omdat water de kou beter opslaat dan lucht, kan voedsel dat al is gekoeld, functioneren als coldpacks. In een volle koelkast blijft het zo langer koud zonder energie te verbruiken.
- Zorg ervoor dat je de koelkast op 12 volt zet voordat je vertrekt. Gebruik met gas is verboden tijdens het rijden.
- Bijna niemand vindt het leuk om zijn camper in de zomer in de brandende zon te parkeren. Als dit echter niet kan worden vermeden, zorg er dan voor dat de zijkant van het voertuig waar de koelkast zich bevindt, niet in de zon staat. Opwarming kan de koelcapaciteit verminderen.
- Reinig de ventilatieroosters aan de buitenkant regelmatig - vuil kan ook de koelcapaciteit verminderen.