De noordelijkste hoek van Denemarken staat ook wel bekend als Lysets Land (in het Nederland 'land van het licht'). De lichtinval zorgde ervoor de dit deel van Denemarken mateloos populair was onder kunstenaars die hier sinds de 19e eeuw naar toe kwamen. Ook nu nog ademt de regio tussen Skagerrak en Kattegat nog een bijzondere sfeer uit, waar je heerlijk van kunt genieten tijdens een kampeervakantie of als onderdeel van een rondreis door Denemarken met de camper of caravan.
Foto: Thomas Nykrog / Visit Denmark
De fascinatie van Skagens Gren
Noorderlijker dan dit gaat het niet. Met één voet in het Skagerrak en de andere in Kattegat is Skagens Gren (ook wel Grenen genoemd) het noordelijkste puntje van Denemarken. Afhankelijk van de weersomstandigheden ontmoeten de golven van de twee zeeën elkaar hier, soms brullend, soms in een zachte knuffel. Skagens Gren verandert constant door de huidige omstandigheden, soms draait de punt naar het noordoosten, dan weer naar het oosten en soms zelfs naar het zuidoosten. Alleen naar het noorden wijst het nooit, ook al denken de meeste toeristen dat. Tegelijkertijd blijft de landtong groeien. Toen in de jaren 1880 en 1890 steeds meer kunstenaars dit schilderachtige kustlandschap ontdekten, was het een flinke kilometer korter dan nu.
Tip voor cultuurliefhebbers: de schilders van Skagen in het museum van Skagen
In eerste instantie waren het vooral de schilders die vanwege de bijzondere lichtomstandigheden naar het uiterste noorden van Noord-Jutland kwamen. In navolging van de Franse Barbizon-school hadden ze zich toegelegd op het schilderen in de open lucht en maakten ze het toenmalige vissersdorp Skagen internationaal tot de beroemdste kunstenaarskolonie in Denemarken. Bekende namen als Holger Drachmann, Oscar Björck, PS Krøyer, Marie Krøyer, Christian Krohg en Michael en Anna Ancher hebben een blijvende stempel op de regio gezet. Met hun naturalistische en soms ook impressionistische manier van werken bleven ze de eindeloze, witte zandstranden, de zee in al zijn facetten en het fantastische duinlandschap op hun doeken vastleggen.
Sommige van de werken die te zien zijn in het Skagens Museum, dat de kunstenaars zelf hebben opgericht, zijn nog steeds actueel. Toegegeven, de kleding van de mensen die op de schilderijen zijn afgebeeld dateert duidelijk van langer geleden, maar de delicate wildheid van de natuur rheeft in de tijd weinig van zijn charme verloren. Ook vandaag nog kun je heerlijk lange strandwandelingen maken, grote zandkastelen bouwen en - afgezien van gevaarlijke stromingen bij Skagens Gren - uitgebreide baden in zee nemen.
Foto: Niclas Jessen / Visit Denmark
Dagtocht naar Skagen - een must in het noorden van Denemarken
De zogenaamde Skagen-schilders vereeuwigden niet alleen de romantische landschapsidylle in hun werken, maar ook het harde en riskante leven van de vissers. Visserij was een belangrijke bron van inkomsten voor deze regio eind 19e eeuw. In Skagen zelf is er vandaag de dag nog nauwelijks iets van te zien. Met zijn pittoreske huizen en steegjes en de ligging tussen de twee zeeën, heeft het stadje zich ontwikkeld tot de toeristische trekpleister van de regio. In de zomer is er nauwelijks een rustige plek te vinden en stijgt het prijsniveau navenant. Ook de campings in Skagen zijn in het hoogseizoen niet goedkoop. De meeste kampeerders en vakantiegangers overnachten daarom liever op een van de minder bekende plaatsen aan de west- of oostkust - bijvoorbeeld in Tversted, Hirtshals, Løkken, Sæby of Aalbæk. Deze bestemmingen hebben allemaal ook lange zandstranden, uitgestrekte duinen en schoon water. Ook hier lokt dit kunstenaars en handwerkers, maar je vindt hier vooral veel meer rust.
Verse vis van de kotter - dat vind je nog steeds in Lønstrup
In Lønstrup leeft de visserij nog wel. Hier kun je rustig een praatje maken met de vissers wanneer ze hun boten het strand op trekken na terugkomst van de vangst - zoals hier al generaties lang de norm is. Als de vangst goed is, verkopen ze de verse vis direct vanaf de boot. De vissers uit Lønstrup doen hun werk als zijlijn en met kleine boten, aangezien het strand van het dorp de afgelopen 100 jaar zo sterk is toegenomen dat grote, winstgevende boten hier niet kunnen worden gebruikt. De beroepsvissers zijn daarom door de jaren heen naar Hirtshals verhuisd, waar grotere kotters kunnen aanmeren en er altijd veel te beleven is in de haven.
Bezoek aan de nieuwe oude vuurtoren Rubjerg Knude
Natuur is misschien wel het meest fascinerende in het land van licht. Deze verandert iedere dag en toont dagelijks de macht en kracht die ze heeft over de mens. Want enerzijds scheurt de zee aan de westkust jaarlijks enkele meters land weg en anderzijds werpt de wind hier machtige duinen op die naar het noordoosten trekken. Het beste voorbeeld hiervan is de Rubjerg Knude-duin ten zuiden van Lønstrup, die in de afgelopen eeuw de Rubjerg Knude-vuurtoren soms bijna had begraven. Toen de toren in 1899 werd gebouwd, lag deze op ongeveer 200 meter van de kliffen. In 2019 was er nog maar een paar meter over en de voorspelling was dat de vuurtoren in 2020 over de rand van de kliffen in zee zou storten. Daarom heeft de Deense regering in het najaar van 2018 besloten de vuurtoren ongeveer 70 meter landinwaarts te verplaatsen - een spectaculaire en unieke reddingsoperatie die in oktober 2019 met succes is uitgevoerd. Het idee kwam van de lokale metselaar Kjeld Pedersen, die eigenlijk de opdracht kreeg om de vuurtoren te slopen. Dankzij zijn idee kunnen bezoekers nu nog 35 tot 40 jaar genieten van het fantastische panoramische uitzicht vanaf de vuurtoren. Bekijk onderstaande video!
Video: de verhuizing van de Rubjerg Knude-vuurtoren
Sahara-gevoel in Denemarken: Råbjerg Mile
Een andere topattractie in Denemarken is de Råbjerg Mile. Het is het grootste wandelduin van Denemarken, die een paar kilometer ten noorden van Tversted richting Skagen ligt. Råbjerg Mile heeft een oppervlakte van ongeveer een vierkante kilometer, is tot 40 meter hoog en beweegt zich tussen de 15 en 30 meter per jaar in oost-noordoostelijke richting. Over iets meer dan 200 jaar is ze waarschijnlijk verdwenen in het Kattegat. En mocht je iets vreemds willen zien... Midden in het duinbos van Tversted staat een rieten schuur, een overblijfsel van de boerderij Østerklit. Op het dak torent een molen, de laatste nog werkende vloermolen die nog in Denemarken bestaat.