Zon, strand en zee - zo ziet de perfecte vakantie er voor velen van ons uit. Maar wanneer je na een dag in de zon terugkeert naar je caravan of camper, valt de opgehoopte warmte van de dag compleet over je heen als je de deur opent. Iedereen die al een elektrische airconditioning aan boord heeft, mag zich gelukkig prijzen. Denk je aan een upgrade of ben je nog niet voorzien? Wij geven je een aantal opties.
Foto: Dethleffs
Voor- en nadelen van een dakairco
Bij airconditioningsystemen voor campers en caravans wordt een principieel onderscheid gemaakt tussen apparaten met dakmontage en apparaten die zich in opbergboxen, de garage achterin of onder de dubbele bodem bevinden. Opbouw-airco's worden op het reeds bestaande dakraam gemonteerd en blazen de koude lucht via meerdere verstelbare ventilatieopeningen aan de onderzijde het woongedeelte in. Dit is eigenlijk optimaal voor de verdeling van de koele lucht in de ruimte, aangezien koele lucht naar beneden zakt en warme lucht naar boven stijgt. De eenvoudige installatie van dakairco's en de luchtverdeling heeft echter als nadeel dat het zwaartepunt van het voertuig bovenop komt te liggen. Met name bij caravans kan het gewicht van de airconditioning (rond de 25 tot 30 kg) de rijeigenschappen van de combinatie caravan + auto nadelig beïnvloeden. Daarnaast kunnen er problemen ontstaan als er al andere aanbouwdelen op het dak zijn gemonteerd, bijvoorbeeld schotelantennes of dakkoffers.
Als het gaat om het installeren van airconditioning in nieuwe caravans en campers, worden dakairconditioningsystemen in de meeste gevallen al in de fabriek als optionele uitrusting aangeboden. Deze systemen hebben naast luchtverdeling ook als voordeel dat ze geen ruimte innemen in het woongedeelte van de caravan of camper. Als je echter bij het achteraf inbouwen een bestaand dakluik moet opofferen voor de installatie, moet je er rekening mee houden dat hierdoor licht in je voertuig verloren gaat.
Ingebouwde airconditioningsystemen zijn ideaal om achteraf te monteren
Wie nog voldoende vrije ruimte heeft in de opbergruimte in zijn caravan of camper, kan overwegen om daar een airco te installeren. Het grote voordeel: met een ingebouwde airconditioning blijft het zwaartepunt van het voertuig gelijk en daarmee de rijeigenschappen ongewijzigd. Bij deze vorm van montage moet de verdeling van de koude lucht echter worden geregeld met behulp van luchtleidingen. Dit betekent op zijn beurt een meer installatiewerkzaamheden, maar het is zeker de moeite waard. De luchtkanalen zorgen ervoor dat de koude lucht goed in het interieur wordt verdeeld, zodat de lucht bijvoorbeeld gericht in het eet- of slaapgedeelte stroomt. Houd er echter rekening mee dat de bestaande heteluchtleidingen voor de verwarming niet kunnen worden gebruikt voor de luchtstroom van de airconditioning, omdat ze geen geschikte isolatie hebben om te beschermen tegen condensvorming.
kan zowel koelen als verwarmen. Foto: Dometic
Koelen en verwarmen in één apparaat?
Alle conventionele airconditioningsystemen werken volgens het principe van compressortechnologie. Door middel van een compressor wordt een gasvormig koudemiddel vloeibaar gemaakt, dat vervolgens weer expandeert in een verdamper. Het gaat dus weer over in de gasvormige toestand. Het koudemiddel koelt zichzelf en de binnenlucht af via een warmtewisselaar. Veel compressorkoelsystemen kunnen echter ook verwarmen. In het eenvoudigste geval is alleen een eenvoudig elektrisch verwarmingselement in het airconditioningsysteem geïntegreerd. Zijn thermisch vermogen is echter al voldoende om het interieur op koele avonden aangenaam warm te houden. De warmtepomptechnologie is echter effectiever, omdat deze het principe van compressorkoeling omkeert en op deze manier warmte produceert in plaats van kou. Het verwarmingsvermogen is voldoende om het voertuig op te warmen, zelfs met buitentemperaturen rond het vriespunt. Als de thermometer dieper in het min-bereik zakt, bereikt ook de warmtepomptechnologie zijn fysieke grenzen. Gecombineerde airconditioningsystemen, waarin ook een verwarmingselement is geïntegreerd, compenseren dit effect.
Hoe groot en krachtig moet een airconditioning zijn?
Zelfs in goed geïsoleerde kampeervoertuigen loopt de temperatuur bij urenlange blootstelling aan de zon enorm op: 30 graden en meer kan snel worden bereikt. En dat is niet alleen het geval in het warme zuiden, maar ook in gematigde klimaten. Dus wat ligt er meer voor de hand dan de airconditioning aanzetten en genieten van een verfrissend koel briesje? Temperaturen van 18 tot 23 graden en een luchtvochtigheid van 40 tot 70 procent ervaren wij als een behaaglijke temperatuur. Dat zeggen de experts tenminste - en benadrukken tegelijkertijd dat de binnentemperatuur maximaal acht graden onder de omgevingstemperatuur moet liggen. Anders bestaat het risico op een loopneus en verkoudheid.
Maar hoe krachtig moet een airconditioning zijn om een comfortabele temperatuur in de caravan of camper te produceren? Helaas is hier geen algemene formule voor: aan de ene kant zijn de klimatologische omstandigheden ter plaatse natuurlijk bepalend - fans van Scandinavië hebben logischerwijs een minder krachtig systeem nodig dan reizigers die regelmatig naar Zuid-Europa vertrekken. De grootte van het voertuig is ook belangrijk, omdat het bepalend is voor het volume van de ruimte die moet worden gekoeld. Wie nu denkt de simpele formule "grote caravan = grote airco" te kunnen hanteren, heeft het slechts deels bij het rechte eind. Want zelfs caravans of campers van dezelfde grootte stellen door hun verschillende raamoppervlakken verschillende eisen aan de prestaties van een airconditioning. Daarom is het advies van een specialist essentieel bij het inbouwen van een airconditioningsysteem.
Andere oplossingen voor koeling
Naast de tot nu toe beschreven compressor-airconditioningsystemen zijn er op de caravanmarkt ook enkele producten die werken volgens het verdampingsprincipe. Voor kampeerders die liever zelfvoorzienend zijn met hun camper, kunnen deze apparaten het voordeel hebben dat ze door hun lage stroomverbruik ook over een langere periode kunnen worden gebruikt met een 12 volt boordaccu. Op het gebied van koelprestaties hebben deze airconditioningsystemen echter nog niet kunnen concurreren met een airconditioning met compressoren. Ook voor gematigde klimaatgebieden kan een dakventilatorsysteem een goedkope oplossing zijn. Deze oplossing verwijdert snel de opgehoopte warmte uit het interieur.